System franczyzowy obejmuje sprzedaż towarów, realizację usług lub dystrybucję technologii. Z sklepami działającymi w trybie franczyzowym można się spotkać na co dzień. Na czym polega franczyza, jakie są przykłady franczyzy i czy to rozwiązanie biznesowe jest opłacalne finansowo?
Co to jest franczyza? Na czym polega?
Przechodząc koło niektórych sklepów i sieci typu fast food (np. McDonald’s), na własne oczy można zobaczyć, co to jest franczyza i jak działa franczyza. System franczyzowy jest pewnego rodzaju modelem biznesowym, określającym sposób prowadzenia działalności gospodarczej. W przeciwieństwie do standardowego wariantu funkcjonowania firmy franczyza wprowadza współpracę i relację między dwoma podmiotami – franczyzodawcą i franczyzobiorcy. Zakres, czas i forma współpracy odbywającej się w taki sposób musi być regulowane przez specjalną umowę franczyzy.
Franczyzodawcami najczęściej są znane i rozpoznawalne marki, które osiągają dużą skalowalność biznesu. Obierają taki model prowadzenia biznesu ze względu na możliwość ograniczenia niektórych kosztów związanych z prowadzeniem działalności. Z kolei do grupy franczyzobiorców zwykle zaliczyć należy osoby, które dopiero rozpoczynają prowadzenie własnej przedsiębiorstwa. Wciąż pokutuje opinia, jakoby praca w modelu franczyzowy jako franczyzobiorca była swego rodzaju stosunkiem pracy. Taka ocena nie jest jednak spowodowana samym modelem biznesowym, a niektórymi przypadkami nadużyć, których dopuszczają się czasem firmy działające w ten sposób (nie dotyczy to tylko przedsiębiorstw polskich).
Co daje franczyza? Z czego korzysta franczyzobiorcy?
Osoby, które decydują się na współpracę B2B z większą firmą, często korporacją, nie mogą liczyć na otrzymywanie 100% osiąganych zysków. W przedstawianym modelu jedna strona korzysta z opracowania biznesowego drugiej w zamian za współdzielenie otrzymywanych dochodów. Obydwie strony umowy franczyzy muszą ze sobą ściśle i ciągle współpracować. W ramach współpracy następuje przepływ kapitału. Przykładowo, franczyza sieci spożywczej będzie dawała franczyzobiorcy możliwość skorzystania z dopasowanego asortymentu meblowego i innych rozwiązań. Ponadto franczyzobiorcy może korzystać ze znaków towarów franczyzodawcą, liczyć na jego wsparcie w ramach prowadzonej działalności, a także wykorzystywać jego biznesowy know-how. Korzystając z tego typu synergii, łatwo wprowadzić w życie zasady lean management, zarówno po jednej, jak i drugiej stronie.
Przykłady firm współpracujących na podstawie franczyzy
Na świecie, jak i w samej Polsce, funkcjonuje bardzo wiele firm w modelu franczyzy. Do najpopularniejszych franczyz globalnych należą sieci restauracji typu fast food, np. franczyza McDonald’s lub KFC. Popularne sklepy z bielizną Esotiq również działają w formie franczyzy. Do innych przykładów franczyzy jest należą Chata Polska, Grene, agencje nieruchomości MetroHouse, puby Pijalnia Wódki i Piwa, wiele sieci pizzerii (np. Da Grasso), a nawet niektóre banki (np. oddziały Getin Bank, należące do Getin Noble Bank S.A.). Prawdopodobnie najpopularniejszą siecią sklepów spożywczych, znaną m.in. z posiadania licencji placówki pocztowej, jest Żabka, działająca w modelu franczyzowym. Warto dodać, że w Polsce funkcjonuje Polska Organizacja Franczyzodawców, która zrzesza podmioty pracujące w trybie franczyzowym i przestrzega wykładni Europejskiego Kodeksu Etyki Franczyzy.
Czy i jaka franczyza się opłaca?
Czasem pomysł na własny biznes nie musi być oryginalny, aby był dochodowy. Ostatecznie to właśnie zyskowność przedsiębiorstwa jest najważniejszym celem prowadzenia jakiejkolwiek działalności. W związku z tym warto przeanalizować na spokojnie model franczyzy w domu i sprawdzić, czy przypadkiem nie warto rozpocząć takiego biznesu.
Nie można jednoznacznie powiedzieć, jaka franczyza się opłaca. Wiele zależy nie tylko od samej sieci franczyzowej, ale także innych czynników gospodarczych. Ważną rolę odgrywa chociażby miejscowość, w której pragnie się założyć biznes i występowanie lub brak konkurencji w danym segmencie. Warto też pamiętać, że bycie franczyzobiorcą oznacza żonglowanie między modelem B2B i B2C, więc tak naprawdę zadowolić musimy dwie zupełnie odmienne grupy klientów.
Czy można stworzyć własną sieć franczyzową
Wbrew pozorom każdy przedsiębiorca może zostać franczyzodawcą. Pod względem formalnym konieczne jest prowadzenie działalności gospodarczej. Wedle szacunków z roku na rok przybywa ponad sto różnych projektów franczyzowych. Zostanie franczyzodawcą jest jednak wymagające. Niezbędne jest posiadanie już jakichś placówek oraz podstawowego know-how. Kolejnym elementem jest marketing i znaki towarowe. Bardzo ważne jest posiadanie dużego kapitału na start lub wysokiej zdolności kredytowej.
